İSKAT-I
SALAt
FİDYE
بسم
الله الرحمن
الرحيم
BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM
kuran-ı
kerim’de el-bakara suresi ayet(183):
Meali: ey müminler,
sizden öncekilere farz kılındığı gibi, sizin üzerinize de oruç farz kılındı.
Gerek ki oruç sayesinde fenalıklardan korunasanız.
el-Bakara sures-i ayet-i kerime (184):
Meali:
(O,size farz kılınan oruç, sayılı günlerdir. O günlerde sizden kim hasta,
yahud seferde olur da iftar ederse, tutmadığı günler sayısınca sıhhat
bulduğu ve rahat ettiği başka gönlerde oruç tutar. Fazla ihtiyarlık ve
devamlı hastalık gibi sebeplerle oruç tutmaya güc yetiremiyenler üzerine
bir yoksul doyuracak kadar fidye vermek lazımdır. Bununla beraber kim fidyeyi
çok verir, yahut hem oruç tutar hemde fidye verirse onun için daha hayırlı
olur. Size seferde oruç bozmak ve yaşlı halinizde fidye vermek izni verilmişken
yine oruç tutsanız hakkınızda hayırlıdır, eğer orucun fazıletini
bilirseniz).
El-Bakara suresi ayet-i kerime (185):
El-miftah şerh nur-ı l-dah kitabında – fi
iskat-issala vessavm (namazı ve orucu düşürme) bahsinde diyor ki: Meyyitin(ölünün)
velisi malının üçte birinden tutamadığı her gün oruç için ve kılamadığı
her namaz için hatta vitr namazı için yarım sâ’ buğday yahut kıymetini
öder. Meyyit vasıyet etmese bile velisi tarafından ödenebilir.
Yalınız velisi meyyitin orucunu tutamaz ve
geçmiş namazlarını kaza edemez.. diyor.
İskatı salâ
devri
(Namazı
düşürme devri)
Namaz
nasıl düşürülebilir
Namazı
düşürme devri : Myyit vefat ettikten sonra, meyyitin hayatta doğum tarihi ve
vefat tarihi tespit edilir, meyyit kadın ise 9 yaş, erkek ise 12 yaş
indirilir, geriye kaç sene kaldı ise, o günlerin vakıt namazları
ve vitr namazı olmak üzere bunun için namazı düşürme devri yapaılır.
Müteveffanın
(ölünün) yakınlarına sorulur; sağlığında vasıyyet etti mi etmedimi?
Ondan sonra vasıyyet etmiş ise, vasıyyet hisabından: keffareti savm (oruç
keffaresi), keffaratı yemin.
Kurban
düşmemek üzere fukaralara bir adama günde bir yemin birde oruç verilir. Bir
yemin bir oruçtan fazla verilemez.
Şayet
meyyitin vasıyyeti yok ise, meyyitin malına
4 hak tealluk eder.
1-
tekfin ve techiz (kefenleme ve hazırlama).
2-
Kadayı düyun ( borclarını ödeme).
3-
Malının üçte birinden vasıyyeti verilir.
4-
Ne kalmış ise verese arasında dinimizin hükümlerince taksim edilir
Para miktarı devr hususunda:
Para mikdarının hisabı yapılır, bir
miktar para ve ya altun ise para hisabına tutulur, kurban düşmemek üzere
hisabı yapılır, toplanan para kaç aylığını üdeyur ise, o şekilde (üç
beş) gişi kurban düşmeyen
kimseler bir araya gelip, bu hüsüsu bilen bir adam vasiy olmak şartı ile
toplanan mebleğdan birine 3 aylık para, yahut 6 aylık ödeyorsa her devirde
(döndermede) kurtarıyorsa kalan senelerin namaz kılmasa bile şer’an
ihtiyat olmak üzere iskatı salâ devri[1]
yapılır, şayet parası yok fakir ise o para ile keffarati savm[2],
keffareti yemin[3], yapılır ise yeter.
Zaman itibarı ile orucun sadaka’ı fıtrı
kaç liradan vermek geliyorsa bir yemin fıtrası verileck.
Yemin takdiri : 100 yemin. Oruç takdiri: 61
keffaret fitrası.
Oruç kazası: -her güne bir fıtra- her
namaza bir fıtra- her oruç güne bir fıtra-
Bu iskat (düşürme) ölmeden evvel ölüm döşeğinde
iken yapılacak.
İskatı sala (namazı düşürme): mesela 300
akçayı[4]
hisap edip kaç günlük namazın iskatı için, o kadar şunu sana verdim deye
ol dahi aldım kabul ettim deyip, sonra: tekrar hibe ettim diyerek paraları döndere,
bu minval (hal) üzere temam dev idilinceye kadardevam ede.
iskat,I salatta,n sonra fidye,I savm için[5]
ve iskatı kurban[6] için ve iskat,ı fıtra için,
ve birkaç devr,de hukuk,I ibad [7]
için idilir.
وفى
متن نور
الإيضاح:
يُعطى كل
فقيرٍ نصف
صاعٍ من بُر
أودقيقه،
إوسويقه، أو
صاع تمرٍ، أو
شعيرٍ، أو
قيمته،
كفت كفارةٌ
واحدة عن
الصوم، وأكلٍ
متعددٍ فى
أيامٍ لم
يتخلله
تكفيرٌ ولو من
رمضانين على
الصحيح.
فإن
تخلل التكفير
لا تكفى
كفارةٌ واحدة
فى ظاهر
الرواية.
وفى
كتاب {المفتاح}
شرح نور
الإيضاح